Student Akademii
Akademia to początkowy etap edukacji kandydatów na ninja, do czasu jej ukończenia nie są uważani za prawdziwych shinobi. Nauka rozpoczyna się zwykle w wieku dziewięciu lat i trwa cztery lata. Istnieją przypadki, w których nauki pobierane są od młodszych lat oraz kończące się wcześniej, przykładem czego jest Itachi Uchiha, który ukończył akademię w wieku siedmiu lat.

Wiedza wymagana na egzaminach końcowych (praktycznych i teoretycznych) obejmuje podstawowe umiejętności shinobi takie jak taijutsu, posługiwanie się bronią (kunai i shurikeny) oraz elementarne ninjutsu (różniące się w poszczególnych wioskach), np. Nawanuke no Jutsu, Kawarimi no Jutsu, Bunshin no Jutsu.

Ukończenie akademii oznacza, że dany student staje się pełnoprawnym ninja na poziomie genina, otrzymując przy tym symbol pomyślnego zakończenia nauki podstawowej – ochraniacza na czoło z symbolem wioski. Sam ochraniacz bywa często noszony w inny sposób, np. jako opaska (Sakura), przepaska na rękę (Shikamaru) lub biodra (Rock Lee).

Ogólne wymagania przedstawiane kandydatom na ninja różnią się między poszczególnymi akademiami: studenci Konohy muszą pomyślnie przejść test pisemny oraz prezentację podstawowych technik ninjutsu (choć zdarzają się wyjątki, Rock Lee zdaje egzamin mimo braku wykonywania technik ninjutsu na rzecz nieprawdopodobnie rozwiniętych technik taijutsu). Z kolei w Kiri egzaminem końcowym była przeprowadzana w parach walka na śmierć i życie. Po incydencie związanym z „demonem Zabuzą” metoda ta została zaniechana.


Genin
Genini (jap. 下忍, Genini? ninja niższej rangi), absolwenci akademii, łączeni są w trzyosobowe grupy (zwykle mieszane: często składają się z dwóch chłopców i jednej dziewczyny – zapewne dlatego, że tych drugich jest po prostu mniej), których skład dobierany jest na podstawie indywidualnych umiejętności jej członków tak, aby ich zdolności się uzupełniały. Na tej zasadzie Naruto Uzumaki, najgorszy uczeń akademii, trafia do jednej grupy wraz z Sasuke Uchihą, najlepszym studentem na roku, oraz Sakurą Haruno, która doskonale zna podstawy teoretyczne i posiada wspaniałą kontrolę czakry, choć ma małe jej zasoby.
Innymi przykładami są drużyna Kurenai, specjalizująca się w tropieniu i przetrwaniu w trudnych warunkach oraz drużyna Gaia Maito, będąca drużyną typowo ofensywną (wykorzystywanie taijutsu oraz broni). Wspierane są również sprawdzone wzorce: członkowie drużyny Asumy są dziećmi jōninów, którzy tworzyli drużynę w poprzednim pokoleniu.

Sformowane w ten sposób drużyny przekazywane są pod opiekę jōninowi, który czasami przeprowadza dodatkowy sprawdzian umiejętności członków grupy (test dzwoneczkowy przekazywany przez pokolenia w Konosze: Trzeci Hokage, Jiraiya, Czwarty Hokage, Kakashi).

Drużyny geninów wdrażane są w gospodarkę wioski poprzez misje, za których wykonanie osada otrzymuje zapłatę. Zwykle przydzielane są im misje ocierające się o obowiązki domowe oznaczane literą D, czasami zaś (wyjątkowo rzadko) misje oznaczane literą C, które zawierają już elementy typowych zadań shinobi. Przewodzący ich wykonaniu jōnin ma sposobność kontynuowania szkolenia tak poszczególnych członków drużyny, jak i całej grupy.

Od czasu ataku wiosek Dźwięku i Piasku, Konoha została poważnie osłabiona, dlatego również opiekujący się do tej pory wyłącznie grupami jōnini zmuszeni zostają do podejmowania trudnych misji klasy A i B, przez co geninom przypadają okazjonalnie misje rang C, a nawet B.


Chūnin
Chūnini (jap. 中忍, Chūnini? ninja średniej klasy) to samodzielni shinobi, których poziom wyraźnie wykracza nad pozostałych geninów. Wymaga się od nich odpowiedzialności, znakomitego opanowania wszystkich podstawowych technik, doświadczenia bojowego i umiejętności działania w zespole. Zazwyczaj są oni dowódcami grup wykonujących misje klasy C i B, choć niektórzy, np. Iruka Umino, zostają nauczycielami w akademii.

Aby zostać chūninem genin musi pomyślnie zdać trzyetapowy egzamin, do którego musi się zgłosić wraz z całą swoją drużyną. Pierwszy etap jest egzaminem teoretycznym, który ma również na celu zbadanie raczej psychiki kandydatów (w roczniku Naruto badane były przede wszystkim umiejętność pozyskiwania danych i podejmowania decyzji przy niepełnej informacji). Drugi etap to egzamin typowo praktyczny, w którym sprawdzana jest zdolność współpracy geninów w grupie oraz umiejętności wykonywania zleconych misji (z powodu dużej liczby biorących udział kandydatów w roczniku Naruto ten etap zakończono wstępnymi walkami eliminacyjnymi). Trzeci etap obejmuje pojedynki pomiędzy shinobi, którym udało się przejść dwa poprzednie etapy. Należy pamiętać, że oceniane jest nie wynik walki, ale ogólne predyspozycje kandydata (Shikamaru poddaje swoją walkę, jednakże zostaje chūninem z uwagi dobrą ocenę sytuacji i poprawnie podjętą decyzję), dlatego też każda osoba, która dostała się do trzeciego etapu, ma szansę zostać chūninem. Może się również zdarzyć, że żaden z zawodników nie posiada wystarczających kwalifikacji, aby stać się chūninem.

W przeszłości każda osada przeprowadzała własny egzamin, jednak po trzeciej wojnie ninja sprzymierzone osady zgodziły się na wspólne egzaminy w wybranej wiosce. Miało to na celu polepszenie stosunków między osadami, a w dalszym rozrachunku uniknięcie przyszłych walk. Ze względu na wzrastającą w każdej wiosce liczbę geninów egzaminy przeprowadzane są dwa razy do roku. Oprócz komisji decydującej o awansie na chūnina walkom przyglądają się również daimyō, którzy mają okazję porównać zdolności członków poszczególnych wiosek. W następstwie rzutuje to na możliwość pozyskania potencjalnych klientów zainteresowanych wynajmem ninja stając się przy tym wyznacznikiem potęgi wioski.


Jōnin
Jōnin (jap. 上忍, Jōnin? ninja wyższej rangi) to doświadczony shinobi, posiadający wysokie umiejętności w we wszystkich dziedzinach taijutsu, ninjutsu i genjutsu. Zwykle opanowali bardzo zaawansowane techniki co najmniej dwóch żywiołów ninjutsu. Niejednokrotnie są też autorami wielu skomplikowanych technik.

Wysyłani są często (bywa, że samotnie) na obarczone wysokim ryzykiem misje oznaczane literą A, a najbardziej doświadczeni również na ekstremalnie niebezpieczne misje kategorii S. Do innym zadań jōninów należy szkolenie grup geninów, którzy opuścili akademię, przygotowujące ich do stania się chūninami.

Dotychczas nieznane są sposoby awansu na jōnina, choć historia Konohy zna przypadki bardzo młodych jōninów (np. Kakashi). W anime (podczas sagi Kuramy) wspominany jest egzamin na jōnina, jednakże nie przybliżono żadnych szczegółów.


Specjalni jōnini
Tokubetsu (jap. 特別上忍, Tokubetsu ? specjalny ninja wyższej rangi) to stopień ninja mieszczący się między chuuninem a jōninem. Posiadacz tego tytułu wykonuje (oprócz obowiązków chuunina) dość delikatne i niebezpieczne misje, takie jak np. eskortowanie ważnych osobistości i ochrona ich życia. Tokubetsu jōnin to ninja posiadający wyjątkowe umiejętności oraz szczegółową wiedzę w konkretnym aspekcie zdolności ninja.

Specjalnym jōninem jest np. Ibiki Morino, który posiada unikatową wiedzę na temat ludzkiego umysłu oraz praw nim rządzących, dzięki którym stał się specjalistą do spraw wywiadu i kontrwywiadu. Innym przykładem jest Ebisu, specjalizujący się w nauce elity.


Sage (Sannin)
Sage - specjalna ranga, która przysługuje absolutnie zdolnym geniuszom ninjutsu. Poziom bojowy Sage dorównuje Kage i zazwyczaj spośród nich właśnie ci ostatni są wyznaczani. Ich umiejętności i doświadczenie daleko wykraczają poza to, co reprezentują Jouninowie. Są zazwyczaj twórcami licznych zaawansowanych technik, a ponadto mają perfekcyjnie opanowaną olbrzymią ilość innych technik, także tych zapomnianych lub zakazanych. Towarzyszy im również wielka renoma i respekt. Można powiedzieć wręcz, iż są chodzącymi legendami. Zazwyczaj nie są ludźmi młodymi. Niemniej i tutaj zdarzają się wyjątki. Shinobi tej rangi jest naprawdę bardzo niewielu. Dana osada posiada zazwyczaj ich tylko kilku, często już wyłączonych z działań zbrojnych z powodu wieku.


Kage
Kage (jap. 影, Kage? cień) to ranga, którą noszą przywódcy pięciu najpotężniejszych wiosek ninja. Wystarczy tylko wspomnieć, że kage zostają jedynie najznakomitsi wojownicy danej osady, częstokroć operują oni niezwykłymi technikami ninja stając często w obronie swojej wioski. Pięciu Kage posiada tytuły odnoszące się wiosek, którym przewodzą:

Hokage (jap. 火影, Hokage? cień ognia) – kage Konohy,
Kazekage (jap. 風影, Kazekage? cień wiatru) – kage Suny,
Mizukage (jap. 水影, Mizukage? cień wody) – kage Kiri,
Raikage (jap. 雷影, Raikage? cień błyskawicy) – kage Kuma,
Tsuchikage (jap. 土影, Tsuchikage? cień ziemi) – kage Iwy.
Tytuł kage jest dożywotni, jednak rolę przywódcy wioski w danym czasie pełni wyłącznie jedna osoba, pozostałe zaś usuwają się w cień (tak stało się w Konosze, Trzeci Hokage przekazał swoją funkcję Czwartemu, a po jego śmierci objął on na nowo rolę przywódcy).

Kage są często przygotowywani i wyznaczani przez swoich poprzedników, na co zwykle przystaje starszyzna wioski, która podejmuje decyzję w przeciwnym wypadku. Ich elitarny status jest często owocem ich rodowodu – większość kage pochodzi z rodzin, które mają tradycje przewodzenia wiosce. Przykładami są Gaara, który zastąpił swojego ojca jako kazekage oraz Tsunade, Piąta Hokage, będąca wnuczką Pierwszego i bratanicą Drugiego, a przy tym uczniem Trzeciego. Z kolei Trzeci Hokage był uczniem dwóch poprzednich Hokage.

W anime spotykamy również szóstego kage wioski Hoshi – Hoshikage (jap. 星影, Hoshikage? cień gwiazdy). Był to jednak tytuł samozwańczy, który nie został uznany przez pozostałych kage. Orochimaru, założyciel i przywódca Oto, wspominany jest czasem jako Otokage (jap. 音影, Otokage? cień dźwięku), ale również i ten tytuł nie jest uznawany za oficjalny, choć osada w rzeczywistości istnieje (genini z Oto brali nawet udział w egzaminie na chūnina), a Orochimaru ma siłę porównywalną z pozostałymi kage (czemu dał wyraz podczas walki z Trzecim).